A Sense of Brown

Wanneer: 14 september 2023 - 18 november 2023

—Meld je aan voor de finissage op 18 november (vanaf 13.30 uur) in samenwerking met de Auteursbond*. Een programma waarin de zichtbaarheid en positie van de Hindostaanse gemeenschap in Nederland wordt besproken. Vertrekpunten zijn de kunstwerken uit ‘A Sense of Brown’ en de recent vernieuwde, brede, publieke belangstelling voor de persoon en het werk van journalist en schrijver Anil Ramdas (1958 – 2012). Met onder andere de vertoning van ‘Nooit meer thuis’ (2019) over Ramdas en gesprekken met filmmaker Paul Cohen, schrijver Karin Amatmoekrim (van de recent verschenen biografie over Ramdas ‘In wat voor land leef ik eigenlijk?’), schrijver/redacteur Lucette ter Borg, journalist Tamara Hartman en curator Devika Chotoe – toegang gratis!—

Tegen een achtergrond van 150 jaar Hindostaanse migratie adresseren 10 (inter)nationale kunstenaars – nazaten van Indiase contractarbeiders – het belang van zintuigelijke waarneming wanneer er wordt gereflecteerd op de (koloniale) geschiedenis en de huidige belichaming daarvan. Vertrekkend vanuit dekoloniale, intersectionele, (trans)feministische en queer referentiekaders tonen de kunstenaars hoe materie zelf een plek van verzet is, een connectie met de voorouders kan zijn en het proces van het vormen van nieuwe relaties tussen mensen en niet-menselijke entiteiten kan faciliteren. 

NEXT-project
A Sense of Brown komt voort uit het NEXT-project van CBK Zuidoost, waarbij jonge kunstenaars van kleur de kans krijgen om een tentoonstelling te cureren. Dit jaar geeft CBK Zuidoost de gelegenheid aan Devika Chotoe om ervaring op te doen als curator.

Devika Chotoe (zij/hen) is een performance kunstenaar, choreografe, curator en schrijfster. Devika’s artistieke en culturele praktijken zijn voor haar een oefening in het belichamen van (sociale) verandering en het initiëren van processen waarin huidige machtsstructuren worden ontmanteld en alternatieve werelden worden gecreëerd. Werelden waarin verbinding tussen verschillende tijden, plekken en gemeenschappen centraal staat en de saamhorigheid tussen mens, natuur en voorbij-menselijke entiteiten gevierd wordt.

Met deze tentoonstelling hoopt Devika aan te wakkeren dat politiek verweven is met het poëtische. Dat ratio en representatie vaak niet omvatten hoe complexe noties als geschiedenis en identiteit werkelijk ervaren worden, maar dat emoties en zintuigelijke reacties in het lichaam wellicht dichter tot een kern komen. 

Opening
A Sense of Brown werd op 14 september officieel geopend door Tanja Jadnanansing, voorzitter van stadsdeel Zuidoost. Om de tentoonstelling te zegenen voerde Tina het bijzondere dansritueel Londa ke naach uit. Daarna werd de dansvloer geopend en werd er onder het genot van een hapje en een drankje genoten van de muziek van Dizzi Geetha.

Bij de opening sprak curator Devika Chotoe de volgende speech uit:

“Fazle – een van de creatieve makers van de film Umad – stuurt mij een aantal dagen geleden een voicenote en vertelt doodleuk dat hij er nu achter komt dat de titel ‘Umad’, waarvan iedereen in de groep dacht dat het ‘emotionele overvloed’ betekende in het Hindi, eigenlijk helemaal niets betekent. Dus jarenlang heeft het creatieve team van Umad de film als zodanig gepromoot tijdens vertoningen, maar ‘Umad’ als woord bestaat niet in het Hindi. Wat het proces van de totstandkoming van de naam was, is uiteraard weer stof voor een andere anekdote.

Ik haal dit voorbeeld nu aan en vind het treffend omdat het voor mij behelst wat het betekent om een Hindostaanse kunstenaar te zijn die werkt met eigen culturele verwijzingen: het betekent namelijk altijd een beetje falen in het verwijzen, omdat invloeden aanwezig zijn, maar niet aanwezig genoeg om er volledig kennis van te hebben. Dus dan gebeurt het dat je woorden verkeerd vertaalt bijvoorbeeld.

Dat krijg je als je drie verschillende navelstrengen hebt die verbonden zijn aan drie moederkoeken als continenten, in dit geval Azië, Zuid-Amerika en Europa, maar waarvan er twee al lange tijd doorgeknipt zijn. Nu moet je het doen met restjes placenta en losse, verdwaalde strengen.

Dus ja, dan vraag je rond hoe je dingen vertaalt naar Hindi of Sarnami. Je vraagt elkaar naar nieuwe bronnen op het gebied van literatuur, films en kunst. Bronnen die wellicht al eeuwenoud zijn, maar die je nog niet kende. Om uiteindelijk beter te begrijpen wie je zelf bent. Hoe weet je immers waar je moet zoeken, als zoveel onbekend is? Als een zoektocht naar je afkomst, naar inspiratie, voelt als verdwaald zijn in een labyrint, waarbij alle paden telkens dood lijken te lopen. Telkens weer tegen die muren aanlopen en alleen op jezelf stuiten, wanneer je juist op zoek bent naar degenen die je voor zijn geweest.

Tegelijkertijd: Misschien hebben we niet veel concrete gezichten en verhalen, maar we hebben diegenen wel. Als in: We hebben ze in onze genen.

En deze plek van gronden in jezelf, in je lichaam, vertelt je wellicht meer over je voorouders dan historische bronnen en feitelijkheden ooit zullen doen, want onze voorouders waren overlevers en hun strategie was om niet te sterven. Our ancestors were survivors and their strategy was to not die. Ze vereeuwigden zichzelf middels DNA. Middels emoties. Middels kunst en elkaar.

En dat is wat A Sense of Brown, deze tentoonstelling, je biedt. Epistemische ongehoorzaamheid. Epistemic disobedience. Salty perspectives from the ancient oceanic swirls of our DNA. Perspectieven die zich op de periferieën van het collectieve geheugen bevinden en bijna op het punt staan om te tuimelen in het gat der vergetelheid. Gelukkig hebben we het waarnemend lichaam, the sensing body, our brown bodies, to remember and remind each other of who we were and who we will have to become. Om te blijven herinneren en elkaar te attenderen op wie we waren en wie we zullen moeten worden.”

*De Auteursbond is een vakbond voor schrijvers. Zij zijn bezig om de Auteursbond inclusiever en diverser te maken. Met de pilot van de Auteursbond on Tour werken ze daarom samen met CBK Zuidoost.
Bekijk onze website voor meer informatie https://auteursbond.nl. 

Klik hier voor de pdf van de catalogus – alle info over de expo en de kunstenaars

---